Różnorodność nowotworów skóry – problem, który dotyczy każdego
Nowotwory skóry to temat, który w środowisku triathlonowym zyskuje na znaczeniu z każdym rokiem. Coraz więcej zawodników i amatorów tego wymagającego sportu zmaga się z konsekwencjami długotrwałej ekspozycji na promieniowanie UV. W Polsce co roku diagnozuje się ponad 3000 przypadków czerniaka, a zachorowalność na nowotwory skóry wzrasta nawet o 10% rocznie.
Co istotne – czerniak nie jest jedynym zagrożeniem. Wyróżniamy również:
Raki podstawnokomórkowe – najczęstsze nowotwory skóry, które rzadko dają przerzuty, ale mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia skóry i tkanek.
Raki kolczystokomórkowe – bardziej agresywne zmiany, często lokalizujące się na twarzy, szyi i rękach.
Według American Cancer Society, na całym świecie odnotowuje się rocznie ponad 5 milionów przypadków raka skóry, z czego znaczna część dotyczy osób aktywnych fizycznie.
Dlaczego triathloniści są w grupie największego ryzyka?
Triathlon to sport ekstremalny nie tylko pod względem wysiłku fizycznego, ale i warunków środowiskowych. Wielogodzinna aktywność w słońcu – szczególnie w miesiącach letnich – oznacza intensywne narażenie na promieniowanie UV.
Najważniejsze czynniki ryzyka:
starty i treningi w godzinach największego nasłonecznienia (10:00–16:00),
częsty brak odzieży ochronnej (krótki strój startowy),
pocenie się i kontakt z wodą, które zmniejszają skuteczność filtrów przeciwsłonecznych,
wielokrotne oparzenia słoneczne w młodym wieku.
Dodatkowo badania opublikowane w British Journal of Dermatology wskazują, że triathloniści mogą mieć nawet dwukrotnie większe ryzyko rozwoju raka skóry niż osoby prowadzące mniej aktywny tryb życia na świeżym powietrzu.
Profilaktyka w praktyce: badania i codzienna ochrona
Kluczem do skutecznej ochrony skóry jest systematyczność i świadomość. Oto konkretne działania, które każdy triathlonista powinien wprowadzić w życie:
1. Regularne badania znamion
Wykonuj dermoskopię minimum raz w roku, a najlepiej dwa razy – przed sezonem i po jego zakończeniu.
Zwracaj uwagę na nowe zmiany lub nagłą modyfikację wyglądu istniejących znamion.
Korzystaj z aplikacji monitorujących znamiona (np. SkinVision).
2. Codzienne stosowanie kremów z filtrem
Wybieraj filtry o SPF 50 i szerokim spektrum ochrony (UVB i UVA).
Aplikuj krem minimum 20 minut przed wyjściem na trening.
Powtarzaj aplikację co 2–3 godziny, a także po pływaniu czy intensywnym poceniu.
3. Odzież ochronna i akcesoria
Zakładaj koszulki i kombinezony z filtrami UV (UPF 50+).
Noś czapkę z daszkiem i okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV400.
W strefie zmian miej przy sobie miniaturowe opakowanie kremu z filtrem – ponowne nałożenie go po pływaniu to tylko kilkanaście sekund.
Nowoczesne metody diagnostyczne
Dzięki postępowi medycyny wczesne wykrycie nowotworów skóry jest coraz skuteczniejsze:
Dermoskop cyfrowy – pozwala na dokładne powiększenie i archiwizowanie zdjęć znamion.
Wideodermoskop – umożliwia porównanie zmian w czasie.
Sztuczna inteligencja – aplikacje AI wspierają analizę obrazu skóry i mogą wstępnie klasyfikować ryzyko zmian nowotworowych.
Praktyczne porady dla triathlonistów
Podczas zawodów zadbaj o te drobne, a ważne detale:
Trzymaj w strefie zmian bidon z wodą i dodatkowo tubkę kremu przeciwsłonecznego.
Zakładaj lekką odzież UV na rower i bieg, nawet jeśli wydaje się mniej aerodynamiczna.
Planuj treningi wcześnie rano lub po południu.
Dwa kluczowe kroki, które robią różnicę
Zapamiętaj – to dwa najważniejsze nawyki, które realnie zmniejszają ryzyko raka skóry:
✅ Regularne badania dermatologiczne (minimum raz w roku).
✅ Stosowanie kremu z filtrem przy każdej ekspozycji na słońce.
Podsumowanie
Nowotwory skóry nie omijają osób wysportowanych – wręcz przeciwnie, triathloniści należą do grupy o zwiększonym ryzyku. Wczesna diagnostyka i codzienna ochrona są fundamentem profilaktyki. Świadomość zagrożeń i konsekwentne działanie pozwolą cieszyć się zdrową skórą i pasją do sportu przez wiele lat.
Źródła:
American Cancer Society
British Journal of Dermatology
Polskie Towarzystwo Dermatologiczne
SkinVision
Publikacje WHO dotyczące nowotworów skóry
